ज्या काळात भारतात ग्रंथालयांना फारसे महत्व प्राप्त झालेले नव्हते त्याकाळात इंग्रजी विषयात पहिला वर्ग मिळवून त्यांनी मद्रास विद्यापीठाचे ग्रंथपाल पद स्वीकारले. त्यांनी प्राध्यापक होण्यापेक्षा ग्रंथपाल होणे पसंद केले. त्याचे कारण म्हणजे ते स्वतः ग्रंथप्रेमी होते, ग्रंथालयां बद्दल त्यांच्या मनात आदर होता. ग्रंथालयांच्या माध्यमातून ज्ञान प्रसाराचे कार्य करता येईल हा विश्वास त्यांना होता. एक मात्र खरे की त्यांचा ग्रंथपाल होण्याचा निर्णय ग्रंथालय शास्त्राच्या आणि ग्रंथालय चळवळीच्या दृष्टीने भाग्याचा ठरला. देशातील ज्ञानाची कवाडे सर्वसामान्यांना विनामूल्य खुली करण्याचा विचार सर्वप्रथम त्यांनी रुजवला आणि नंतर तो जोपासण्यासाठी आपले संपूर्ण आयुष्य झिजवले. आदर्श ग्रंथालय कायदा मसुदा तयार केला, ग्रंथालयशास्त्र शिक्षण वर्ग सुरू केले, पदव्युत्तर आणि पी.एच. डी चा अभ्यासक्रम विद्यापीठात सुरू केले. ग्रंथालयशास्त्र शिक्षणाचा देशात प्रसार होण्यासाठी आणि या शिक्षणाला व्यावसायिक महत्व प्राप्त करून देण्यासाठी डॉ. रंगनाथन यांनी प्रयत्न केल्यामुळेच ग्रंथालय व्यवसायाला देशात मनाचे स्थान मिळाले.भारताची कीर्ती जागतिक ग्रंथालय क्षेत्रात पसरवली, त्यांनी 50 हून अधिक ग्रंथ व 1500 हून अधिक लेख त्यांनी लिहिले. त्यांना अनेक मान सन्मान मिळाले ब्रिटिश सरकारने 1935 मध्ये ' रावसाहेब ' हा किताब दिला. दिल्ली विद्यापीठाने डी. लिट, 1957 साली पद्मश्री .असे अनेक मान सन्मान त्यांना मिळाले.
सतीचे वाण घेवून डॉ. रंगनाथन यांनी आपले सारे आयुष्य ग्रंथालये व ग्रंथालयशास्त्र यासाठी वेचले शेवटी त्यांनी 27 सप्टेंबर 1972 रोजी वयाच्या 80 व्या वर्षी जगाचा निरोप घेतला. ....
Comments
Post a Comment